WASZTNGTON, 23 KWIETNIA 2025 r. ¨C Wzrost gospodarczy w rozwijaj?cych si? gospodarkach regionu Europy i Azji ?rodkowej mo?e spowolni? w latach 2025-26 do 2,5 proc. z uwagi na s?abszy popyt zewn?trzny oraz spowolnienie w Federacji Rosyjskiej, wynika z opublikowanego dzi? przez Bank ?wiatowy raportu na temat regionalnych perspektyw wzrostu.
W ubieg?ym roku wzrost w regionie ustabilizowa? si? na poziomie 3,6 proc. za spraw? rosn?cej konsumpcji prywatnej, znacz?cego wzrostu p?ac realnych, wy?szych mi?dzynarodowych przekaz¨®w pieni??nych oraz wi?kszego wolumenu po?yczek zaci?gni?tych przez konsument¨®w. Czynniki te zrekompensowa?y s?abszy popyt zewn?trzny spowodowany powolnym wzrostem w Unii Europejskiej.
Szybsze tempo wzrostu cen ?ywno?ci i us?ug prze?o?y?o si? na wy?sz? inflacj?, kt¨®rej roczny wska?nik wyni¨®s? 5 proc. w lutym 2025 r., w por¨®wnaniu do 3,6 proc. w po?owie 2024 r. Niedawny wzrost inflacji sk?oni? kilka bank¨®w centralnych w regionie do podwy?szenia st¨®p procentowych lub op¨®?nienia ich obni?ek.
¡°W ubieg?ym roku kraje regionu Europy i Azji ?rodkowej by?y w stanie utrzyma? stabilne tempo wzrostu. Obecnie globalna niepewno??, fragmentacja geoekonomiczna i s?aby wzrost w?r¨®d g?¨®wnych partner¨®w handlowych sprawiaj?, ?e podtrzymywanie tempa wzrostu jest trudniejsze¡± ¨C ³¾¨®·É¾± Antonella Bassani, wiceprezes Banku ?wiatowego na region Europy i Azji ?rodkowej. ¡°Aby zapewni? szybszy wzrost gospodarczy w d?ugim terminie pa¨½stwa regionu musz? przyspieszy? wewn?trzne reformy strukturalne, kt¨®re stworz? fundament do rozwoju sektora prywantego, poprawy warunk¨®w prowadzenia dzia?alno?ci gospodarczej oraz do wdra?ania technologii.¡±
Azja ?rodkowa najpewniej pozostanie najszybciej rozwijaj?c? si? cz??ci? regionu w tym i przysz?ym roku, nawet przy obni?onej prognozie wzrostu do 4,7 proc. w latach 2025-26. Spowolnienie spowodowane jest wolniejszym tempem wzrostu sektora naftowego w Kazachstanie, ni?szym eksportem oraz normalizacj? wolumenu mi?dzynarodowych przekaz¨®w pieni??nych.
W regionie Kaukazu Po?udniowego wzrost gospodarczy mo?e wynie?? ?rednio 3,5 proc. w latach 2025¨C26, gdy? wygasa? b?d? efekty po?rednictwa handlowego oraz nap?ywu si?y roboczej i kapita?u.
Niepewno?? wok¨®? polityki handlowej, zwi?kszone bariery dla handlu oraz ich wp?yw na ?a¨½uchy dostaw w strefie euro utrudni? odbicie gospodarcze w pozosta?ych krajach regionu. Wzrost gospodarczy w subregionie Ba?kan¨®w Zachodnich mo?e spowolni? do 3,4 proc. w latach 2025-26, a w Europie ?rodkowej mo?e lekko przyspieszy?, do 2,7 proc.
W Federacji Rosyjskiej wzrost gospodarczy mo?e spowolni? do 1,3 proc. w latach 2025-26. Szacowany wzrost gospodarczy w Turcji mo?e lekko przyspieszy? do 3,3 proc. w latach 2025-26, pozostaj?c poni?ej poziom¨®w d?ugoterminowego trendu z powodu s?abego popytu zewn?trznego i trwaj?cego procesu przywracania r¨®wnowagi gospodarczej. Wzrost w Ukrainie mo?e spowolni? do 2 proc. w 2025 r.
W specjalnej analizie po?wi?conej sposobom na przyspieszenie tempa wzrostu w obecnym, wymagaj?cym ?rodowisku mi?dzynarodowym raport podkre?la istotn? rol?, jak? odgrywa dynamiczny sektor prywatny. Pa¨½stwa regionu powinny wi?cej inwestowa? w innowacje, podejmowa? reformy wspieraj?ce m?ode firmy, pog??bia? rynki finansowe oraz zwi?ksza? nak?ady na badania i rozw¨®j (B+R), jednocze?nie k?ad?c nacisk na wdra?anie globalnych technologii, wiedzy i kapita?u.
Aby kraje o ?rednim dochodzie z regionu Europy i Azji ?rodkowej mog?y osi?gn?? status kraj¨®w o wysokim dochodzie, niezb?dne jest zdynamizowanie ich gospodarek. Pa¨½stwa, kt¨®re z sukcesem osi?gn??y wysoki doch¨®d na mieszka¨½ca osi?gne?y to dzi?ki dynamicznemu sektorowi przedsi?biorstw oraz innowacjom. Powinny one podtrzymywa? sw¨®j wzrost poprzez wykorzystanie technologii, wiedzy i kapita?u do zwi?kszania produktywno?ci.
¡°Innowacje i eksperymenty w biznesie to kluczowe czynniki zwi?kszania produktywno?ci i warunek osi?gni?cia oraz utrzymania statusu kraju o wysokim dochodzie¡± ¨C powiedzia? Ivailo Izvorski, g?¨®wny ekonomista Banku ?wiatowego na region Europy i Azji ?rodkowej. ¡°Kraje o ?rednim dochodzie w regionie mog? osi?gn?? status pa¨½stw o wysokim dochodzie je?li ich firmy b?d? ros?y, konkurowa?y i je?li b?d? innowacyjne. Ka?dy kraj ma w?asn? drog? do o?ywienia wzrostu, ale niezb?dne do tego s? wspieranie innowacji oraz dynamiczny sektor prywatny.¡±
Wed?ug raportu zamiast inwestowa? w szeroki sektor ma?ych i ?rednich przedsi?biorstw, potrzebne jest inwestowanie w m?ode i innowacyjne firmy, poniewa? to one generuj? miejsca pracy. Podej?cie to powinno by? wsparte popraw? dost?pno?ci finansowania, szczeg¨®lnie przez kapita? d?ugoterminowy i wysokiego ryzyka. Region Europy i Azji ?rodkowej nie ma wystarczaj?cej dost?pno?ci kapita?u, gdy? sektory venture capital i private equity nie s? dostatecznie rozwini?te.
Wzmacnianie konkurencyjno?ci jest kluczowe dla pojawienia si? dynamicznych firm. Region ma zbyt du?o ma?ych firm o niskiej produktywno?ci i za ma?o firm du?ych, bez uwzgl?dnienia przedsi?biorstw kontrolowanych przez pa¨½stwo, kt¨®re cz?sto dominuj? na rynku i os?abiaj? dynamizm sektora przedsi?biorstw.
Polityki, kt¨®re wspieraj? innowacje biznesowe i wdra?anie technologii, takie jak wi?ksze i lepiej celowane wsparcie B+R r¨®wnie? s? potrzebne, aby uczyni? przedsi?biorstwa bardziej produktywnymi i innowacyjnymi. Wiele firm w regionie polega obecnie na realokacji zasob¨®w i dzia?a jako oddzia?y produkcyjne firm zagranicznych zamiast rozwija? w?asne technologie.
Inwestowanie w kapita? ludzki jest niezb?dne, aby przyci?ga? i utrzyma? wysoko wykwalifikowanych pracownik¨®w i przedsi?biorc¨®w, ale tak?e do tworzenia mo?liwo?ci rozwoju umiej?tno?ci przez szkolenia.
Prognoza dla kraj¨®w w regionie Europy i Azji ?rodkowej, 2021-26 | ||||||
(Wzrost realnego PKB, zmiana roczna w proc) | ||||||
Kraj | 2021 | 2022 | 2023 | 2024sz | 2025pr | 2026pr |
Albania | 9.0 | 4.8 | 3.9 | 3.9 | 3.2 | 3.1 |
Armenia | 5.8 | 12.6 | 8.3 | 5.9 | 4.0 | 4.2 |
Azerbejd?an | 5.6 | 4.6 | 1.1 | 4.1 | 2.6 | 2.4 |
Bia?oru? | 2.4 | -4.7 | 3.9 | 4.0 | 2.2 | 1.2 |
Bo?nia i Hercegowina | 7.3 | 3.7 | 1.9 | 2.6 | 2.7 | 3.1 |
Bu?garia | 7.8 | 4.0 | 1.9 | 2.8 | 1.6 | 2.1 |
Chorwacja | 12.6 | 7.3 | 3.3 | 3.8 | 3.1 | 3.0 |
Gruzja | 10.6 | 11.0 | 7.8 | 9.4 | 5.5 | 5.0 |
Kazachstan | 4.3 | 3.2 | 5.1 | 4.8 | 4.5 | 3.6 |
Kosowo | 10.7 | 4.3 | 4.1 | 4.4 | 3.8 | 3.8 |
Kirgistan | 5.5 | 9.0 | 9.0 | 9.0 | 6.8 | 5.5 |
Mo?dawia | 13.9 | -4.6 | 1.2 | 0.1 | 0.9 | 2.4 |
°ä³ú²¹°ù²Ô´Ç²µ¨®°ù²¹ | 13.0 | 6.4 | 6.3 | 3.0 | 3.0 | 2.9 |
Macedonia P¨®?nocna | 4.5 | 2.8 | 2.1 | 2.8 | 2.6 | 2.7 |
Polska | 6.9 | 5.3 | 0.1 | 2.9 | 3.2 | 3.0 |
Rumunia | 5.5 | 4.0 | 2.4 | 0.9 | 1.3 | 1.9 |
Federacja Rosyjska | 5.9 | -1.4 | 4.1 | 4.1 | 1.4 | 1.2 |
Serbia | 7.9 | 2.6 | 3.8 | 3.9 | 3.5 | 3.9 |
Tad?ykistan | 9.4 | 8.0 | 8.3 | 8.4 | 6.5 | 4.9 |
Turcja | 11.4 | 5.5 | 5.1 | 3.2 | 3.1 | 3.6 |
Ukraina | 3.4 | -28.8 | 5.5 | 2.9 | 2.0 | 5.2 |
Uzbekistan | 8.0 | 6.0 | 6.3 | 6.5 | 5.9 | 5.9 |
?°ù¨®»å?´Ç:&²Ô²ú²õ±è;Bank ?wiatowy. Uwagi: Szacunki i prognozy odzwierciedlaj? dane dost?pne na dzie¨½ 10.04.2025 r. sz = szacunek; pr = prognoza, PKB = Produkt Krajowy Brutto. | ||||||
